Türkiye'nin Maarif Davası sözde modern eğitim sistemine kaynağını Kur'an'dan alan Anadolu insanının ruh yapısından beslenen Türk mektebi tezli bir eleştiridir. Millet bünyesinde inkılâplar mektepte başlar ve her milletin, kendine özel olan mektebi vardır. Millî mektep, zihniyet ve örfler ile, metodları ve müfredat ile, terbiye prensipleri ve psikolojik temeller ile, hattâ binasının yapı tarziyle kendini başka milletlerinkinden ayırır. Bizde vaktiyle medrese millî mektepti. Lâkin milletin ruhu ve içtimaî ink

Nâmık Kemâl bir Türk büyüğümüdür? Öyle olması, büyük Türk şairi unvanını kazanmanın da teminâtı mıdır? Kişi ne kadar büyürse, şairliği de o kadar büyür mü? Kemâl'in heybetli ismi şiirinin önünü kapattığı için, aslında metni görmüyor ve görmeden hüküm veriyor olabilir miyiz? Şair Kemâl Bey etiketinden Kemâl Hey ismini bir yana itelemeyi başarabilseydik, geriye kalan şair ve şiiri hakkında vereceğimiz teshiller şimdikilerle aynı olur muydu? Siyasî geçmişini, çileli ömrünü, efsanevî şahsiyetini, hattâ adı etra

Modern folklor araştırmalarının tespit ettiği, günümüzde artık tartışmasız kabul edilen gerçeklerden biri de, pek çok efsane, destan, menkıbe ve hatta masalın, hakikatte tarihi bir hadisenin halk muhayyilesinde hasıl ettiği yankı sonucu- bozulmuş şeklinden başka bir şey olmadığıdır. İşte bu vakanın tipik örneklerinden biri de, özellikle Anadolu ve Balkanlar Türk folklorunda çok tanınmış olan kesik baş motifli belirtilen türlerdir.

İnanç, kanaat veya fikir ve sanat için daire ne kadar dar olursa, bu alana ne kadar fazla kısıtlamalar ve sınırlamalar getirilirse ilim adamları ve sanatkârlar o kadar çok verimsizliğe ve kısırlığa mahkûm edilmiş olur. Bundan en fazla zarar gören de toplum olur. Bunun için düşünce hürriyeti ve serbestisi bilim bakımından da sanat bakımından da son derece önemlidir. Gazzâlî işte bu eserde mümin âlimlerin, mütefekkirlerin, hakîmlerin, âriflerin ve sanatkârların ne kadar geniş bir alanda fikir ve kanaatlerini

Avrupa coğrafyasında on dokuzuncu yüzyıl itibariyle iyiden iyiye şekillenip tamamlanan ve yine bu yüzyılda Batının kendi Rönesansı olarak adlandırdığı dönemle başlangıç çizgisi belirlenen değişimler; zamanla hayatın her sahasını etkilediği gibi insanın dünya karşısındaki bilincini ve haliyle konumunu değiştirerek edebiyat için de bir miladı belirgin kılar. Bu çerçevede millet, tarih, kimlik tasavvurları da edebiyatla beraber şekillenecek veya birbirlerini dönüştüreceklerdir.

Büyük adam eseriyle hayatını birleştiren adamdır. Biz onda şu vasıfları arıyoruz: Önce bütün ömründe aynı kanaatin, aynı imanın sahibi olan adamdır. Devirlere, zaruretlere, cemiyetlere göre değişmez, muhitine uymaz, muhiti kendine uydurur, uydurmazsa çarpışır. Cemiyetten daha kuvvetlidir, cemiyeti sürükleyicidir. () Büyük adamların başka bir vasfı da münzevi oluşlarıdır. Onlar kalabalığın içinde yalnız yaşarlar. Üçüncü bir vasıf olarak büyük adamların devlet ve ikbal mevkilerinden uzak durduklarını görüyoru

Tanpınarın öğrencileri, onun planlı-programlı, derste işleyeceği konuları önceden hazırlayan disiplinli bir hoca olmadığından, bu yüzden de derslerini oldukça serbest bir şekilde yaptığından bahsederler... tamamen Tanpınara özgü zengin çağrışımların meydana getirdiği bir üslupla anlatılan bu derslerin tam anlamıyla bir tür mukayeseli edebiyat dersi mahiyetinde olduğunu belirtmeliyim.