Felsefenin kesin bir tanımını yapmak imkansızdır. Zira daha felsefenin amacı konusunda bir mutabakata varılamamıştır. Lord Macaulay der ki; ?Platon'un anlayışına göre insan felsefe için yaratılmıştır; Bacon'un anlayışına göre de felsefe insan için." O halde tanımı bir kenara bırakalım, felsefenin faydalarına bakalım. Fakat felsefe her derde deva da değildir: ?Platon'un ve Cicero'nun sözlerini okudum; bilge ve güzel idiler; ama üzerimdeki tüm yorgunluğu ve ağırlığı giderecek bir şey bulamadım." (Augustinus)

Zekâtın amacı arınmak ve temizlenmektir. Bu emri yerine getiren Müslüman, kendisine ait olmayan bir malı fakire ulaştırır. Bu eylemde o sadece bir aracıyken mülkün sahibi sadece Allah'tır. Zekât vermek kadar önemli olan, kişinin mülkün sahibi olarak Allah'ı tanımasıdır. Zekât verirken insan mülkiyet duygusundan 'arınır' ve kendisini emanetçi olarak görür. Zekât vermeyi önceleyen bilgi insanın bütün malı ve mülkü hakkındaki genel tasavvurudur. Bu tasavvur insanın sahip olduğu her şeyi 'emanet' olarak görmesi

Sûfiler nefsi terbiye etmenin en önemli yollarından birisi olarak ölümü düşünmüşlerdir. Hz. Peygamber ölümden söz ederken 'Ağız tadını kaçırtanı çok düşünün' buyurmuş, sahabe-i kiram 'O da nedir, ey Allah'ın Peygamberi' diye sorduklarında, 'ölüm' cevabını vermiştir. Ölüm insanın yeryüzünün faniliği kadar, burada bir maksat için bulunduğunu öğreten en önemli imkândır. Ölüm, ruhun bedeni terk etmesiyle gerçekleşir ve bu esnada insan, 'insan' vasfını yitirir. Çünkü insanı insan kılan vasıf, onun ruhudur. Ruh a

İbnü'l-Arabî'nin bütün eserleri gibi Fütûhât-ı Mekkiyye' de soyut kavramlar ekseninde kurulmuş ve bir imkân veya ihtimalden söz eden bir kitap değildir. Fütûhât-ı Mekkiyye bir rical kitabıdır. İbnü'l-Arabî eserinde her neyden söz ediyorsa gerçekleşmiş bir şeyden söz ediyordur. Her makam ulaşılmış makamdır, her hal yaşanmış haldir ve her mertebe ulaşılmış mertebedir. Makamlar ve haller sahipleriyle kaimdir ve ortada boşluk söz konusu değildir. Her makamın sahibi bir 'adam' vardır ve makam o adamla bilinir.

Topraktan yaratılmış olmak itibarıyla , kimsenin kimseye karşı bir üstünlüğünün olamayacağını ve dolayısıyla insanların eşit olduğunu öğreten en müessir ibadet hacdır. Haccın asıl hikmeti insana bu marifeti kazandırmasıdır. İnsan olmak bakımından kimsenin kimseye üstünlüğü yoktur ve müktesep-mevhum kazanımlar bu hakikati değiştirmez! Bu nedenle hacılar dikişsiz elbise olan ihram giyer. İhram giymek, insanın dünyevi olan her şeyden uzaklaşmasını ifade ederken aynı zamanda kefen giymeyi de temsil eder. Bu, S

Sûfiler ahireti yeryüzüne taşıyarak mebde ile mead arasında hayatın anlamını yeni bir gözle yorumlamışlardır. Bu yorumda ahiret varılacak bir yer olmaktan çıkararak insan hayatını mânâlı kılan 'hayatın mânâ derinliğine' döner. Bu nedenle insanın Allah ile karşılaşmayı ötelemesi manasızdır ve gaflettir. Mebde ile mead arasında hayatın bütünlüğünü fark etmek tasavvufun maksadıdır. Rabıta-i mevt, yani ölümü düşünmek tam da bu demektir. Hayatın anlamı böyle idrak edileceği gibi dinin maksadını teşkil eden 'ihsa

Tasavvuf, doğuşundan itibaren dikkatimizi insan ve insanın kemâli meselesine çekmiştir. Sûfilerin söz ve açıklamalarıyla birlikte kemâl ve insan terkibi günlük hayattaki kullanımdan soyutlanarak teknik bir ıstılah haline geldi ve Müslümanların arasında kullanılmaya başlandı. Belki sadece bu kavram üzerindeki değişimden İslam'daki nazari ve ameli düşüncenin seyri takip edilebilir. Önce ahlaki bir anlamla sınırlı olan kavram, zamanla daha derin ve metafizik bir muhteva kazanarak metafizik ilke anlamında yorum

Fütüvvet ve melametin müşterek tavrını; başkasına yük olmamak, el emeğiyle geçinmek, insanların değer yargılarına aldırış etmeden Hakka kulluk olarak beyan edebiliriz. Birincisi insanı kibir, büyüklük duygusu ve benzeri kötü özelliklerden korurken ikincisi bütün kemalin kendisine bağlı olduğu ve tasavvufun varmak istediği ihlâsın temel şartıdır. İnsan ancak insanların değer yargılarından uzaklaşarak hakiki ihlâsa yaklaşabilir. Buna mukabil insanların olumlu veya olumsuz hükümlerinin etkisinde kalarak ihlasa

İnsanın içinde kendisinin de bulunduğu 'varlık' ve âlem üzerinde düşünmesi tümevarım bir yolla merkezden çevreye doğru bir seyir takip ederek en nihayetinde sabit bir ilkede karar kılmak ister. Başlama noktası olarak kendisini alsa bile insan gördüklerinden hareketle evrende bir ilke bulmak ister. En azından düşünce tarihi sürekli bir ilke arayışı üzerinde odaklanmıştır. Bu itibarla bir ilkede karar kılmak düşünmenin gerekli kıldığı bir netice olarak kabul edilmiştir. Varlık bahsini tümel ve tümdengelim yön

Sûfiler merhamet ile bu mastardan türetilmiş Rahman ismini varlığın kaynağı kabul etmişlerdir. Rahman'dan söz etmek, yaratmak ve var etmekten söz etmek demektir. Âlemin ortaya çıkması Allah'ın engin merhametinin bir neticesi olduğu gibi varlığını sürdürmesi de Allah'ın rahmetinin bir neticesidir. Bu itibarla âlem başlangıçta rahmetten var olduğu gibi varlığını sürdürmesi de rahmete bağlıdır. Bir adım daha ileri gidersek, âlemin nihayeti de yine rahmete varacaktır. Sûfiler; varlık, iyilik ve merhameti eş anl

Bu kitapta İbnü'l-Arabî oruç ibadetinin Müslümanın hayatındaki yerini, Allah ile irtibatı bakımıdan ele alır. Oruçla ilgili hükümler, bu hükümlerin bâtınî anlamları ve orucun Allah hakkında insana kazandırdığı marifet bu kitabın ana fikrini oluşturur. Oruç insana, başta kendini tutmak eylemi olmak üzere Allah'ın her şeyden müstağni olduğunu anlamasını sağlayan (imsak), her şeyi var eden olduğunu öğreten bir ibadettir. Bu sayede insan oruç ile Allah'a yönelir (teveccüh) ve orucun sevabı bizzat Allah'ın kend

Abdullah b. Abbas 'İnsanları ve cinleri bana ibadet etsinler diye yarattım.' mealindeki ayet-i kerimede geçen 'İbadet etsinler diye' ifadesini 'Beni bilsinler-tanısınlar' diye tefsir edince, Müslümanlar çok önemli bir bakış açısı kazandı. Bu bakış açısı ibadet ile marifet arasındaki ilişkiye dairdi. İbn Abbas bu yorumuna gerekçe olarak 'Tanımadan ibadet edilmez' diye gerekçe gösterdi. Sûfiler ibadet ile marifet, sonra marifet ile ilahi sevgi arasında irtibat kurarak ibadet üzerindeki konuşmaları artırdılar.

İslamiyet Allah'a iman üzere kurulu bir dindir. Kuran-ı Kerim ve hadisler bütün Müslümanların sorumlu olduğu iman ilkelerini beyan etmiş olsa bile esas mesele Allah'a imandır ve öteki konular doğrudan veya dolaylı olmak üzere Allah'a imanın gereği sayılan hususlardır. Bu nedenle İslam Allah'a iman, o imanın gereği olarak da Allah'a kulluk ve kulluğun neticesi olarak O'nu tanımayı ifade eden geniş bir anlama sahiptir. Sufiler hakikate dikkatlerini vermiş, fakat hakikatin ancak şeriat üzerinden gidilen bir şe

Elinizdeki kitap Fütûhât-ı Mekkiyye'nin birinci cildinde bulunan 2.bölüm ve 5 - 8. kısımlara tekabül etmektedir. İbnü'l-Arabî'de harfler onun varlık düşüncesinin kurucu parçasıdır. Bu düşünce Eşarilerin-Ehl-i sünnet'in kelam öğretisiyle ilişkili olduğu gibi daha evrensel bir yorumla logos-kelime teorisiyle ilgili kabul edilebilir. Kelime teorisi ezeldeki kelimenin varlığı ilkesinden hareketle âlemde makul bir ilkenin bulunmasını kabul eder. İbnü'l-Arabî'nin harfler hakkındaki düşüncelerini varlığın ve d

Besmele insanın her türlü iş ve hareketini Allah'ın nam-ı hesabına yapması demektir. Bu anlamda Besmele'nin 'İslam' kelimesindeki bütün anlamları barındırdığını söyleyebiliriz. Besmele ve Fatiha sûresiİbnü'l-Arabî'nin düşüncesinde Allah-Âlem irtibatını anlatan en veciz metinlerdir. Fatiha suresi bir yandan Kuran-ı Kerim'in bir hülasası iken aynı zamanda Allah-Âlem ve insan irtibatının en veciz ifadesidir. 'Besmele ve Fatiha'nın Sırları' diye isimlendirdiğimiz elinizdeki kitap Fütûhât'ıMekkiyye'nin birinci

İbadet marifetin neticesi iken marifet ibadetin hem neticesi hem sebebidir. Tasavvufun din bilimleri arasında gerçekleştirmeye çalıştığı şey ibadet ile marifet ve ilahi sevgi arasındaki irtibatın gösterilmesi olduğu gibi bu sayede varmak istedikleri yer 'bütüncül' yani külli bir bilgi ve din anlayışıdır. İbnü'l-Arabî'nin kitabında yapmak istediği şey tam da budur; ibadet ile marifet ve marifet ile ilahi sevgi arasındaki ilişkiyi tespit etmek. Bunu idrak ettiği ölçüde insan âlemdeki varlık maksadını daha iyi

S. Horovitz'in bu eseri, antik Yunan felsefesinin başlangıçtan itibaren hangi hususlarda Kelamı etkilediğini detaylı bir şekilde ele almaktadır. Bu hususların bilinmesi Kelam ilminin kaynaklarının neler olduğu konusundaki tartışmalara da ışık tutacaktır. Yazarın özellikle Stoacı filozoflara ait metinler üzerinden başlattığı tartışma yararlandığı kaynakların yeniden tetkik edilmesiyle günümüz araştırmacılarına da yol gösterici olacaktır. Yaklaşık bir asır önce yazılmış bu eser ilk defa dilimize aktarılmaktad

Montaigne, Aeneis'in VIII. Bölümündeki birkaç dize ile ilgili şunları söyler: "Venüs çıplak halde, Vergilius'ta olduğu gibi çok güzel, canlı ve heyecanlandırıcı değildir." (Denemeler, III, 5). Bu yaratma sürecinin kutsanması anlamındaki ifade "mimesis"in varacağı son noktada sanatkarın tanrıyı oynaması ile karşılık bulabilir. Giordano Bruno (1548-1600) yaratma gücünün tanrısal kaynaklarına sahip olan sanatçıyı "eski tanrı", "başka bir tür tanrı" sayacak kadar betimlemeyi abartır. Mimesis sadece yeniden ol

Bu eser, Nakşibendî Tarîkati'ne mensûb olup Şeyhu'l-Ekber Muhyiddîn İbnü'l-Arabî'nin fikirlerinin iyi bir ta'k?bcisi ve şârihi olan Abdurrahmân Câmî'nin, vücûd ve vahdet-i vücûd meselelerini ele aldığı eserlerinden biridir. Eserlerinin büyük bir yekûnu manzûm olan müellifin, kendi nazmını şerh etmesiyle vücûd bulan bu eser, onun sâir manzûmlarında hangi teşbîh ya da mazmunla neyi kasdettiğine ışık tutuyor olması açısından pek mühimdir. Eserde temel olarak; Vâcibu'l-Vücûd, mevcûdâtın dereceleri, Hak Teâlâ iç

Metafizik, bütün ilimlerin ilkelerini temellendirmesi ve Gerçek Varlık hakkında bilgi vermesi bakımından felsefî ilimlerin zirvesinde bulunur. Platon ve Aristo'dan İslam dünyasına aktarılan ve Kindi, Farabi, İbn Sînâ, Gazali, İbn Rüşd gibi filozoflar tarafından geliştirilerek batıya aktarılan felsefi ilimler, teorik düşüncenin hem kaynağı hem de meyvesi olması bakımından metafizik etrafında şekillenir. Bu bakımdan metafizik, değişime konu olmayan gerçek varlıklar hakkında bilgi veren ilim olarak kabul edilm